Over Kistleri (Yumurtalık Kistleri)

Fonksiyonel kistler yaklaşık 2-3 aylık sürelerde kendiliğinden kaybolmaktadırlar. Bu nedenle fonksiyonel olduğu düşünülen over kistleri yumurtalık kistleri sadece izlenmelidir. Ancak bazı durumlarda bu kistlere bağlı sorunlar karşımıza çıkabilir. Bu riskler bazen kistin kendi etrafında yumurtalık ile birlikte dönmesi (torsiyone olması) ya da yırtılması ile ortaya çıkabilir. Kişide şiddetli ağrı, bulantı-kusma gibi yakınmalar oluşabilir. Böyle bir durumda jinekologa başvurmak gereklidir.

Fonksiyonel over kistlerinden endometriosiz kistleri biraz farklılık arzetmektedir. Sonuçta bunlar overde olmaması gereken bir dokudan gelişmektedirler. Dolayısıyla bunlara yaklaşım diğer folikül ve korpus luteum kistinden farklı kategoride bulunurlar. İyi huylu kistler olmasına karşın klinikleri daha gürültülü geçebilir. Şiddetli adet ağrıları, ilişki sırasında ağrı, karın içerisinde ciddi yapışıklıklar ve bazen de infertiliteye neden olabilirler.

Neoplastik Kistler

Neoplastik over kistleri, fonksiyonel kistlerden farklı olarak kendiliğinden kaybolmayan kist ya da kitlelerdir. Bunların bir kısmı iyi huyludur, bir kısmı kötü huyludur ve bir kısmı ise iyi ile kötü arasında değişik davranış şekilleri gösteren sınırda (borderline) denilen tümörlerdir. İyi huylu olan kistlerin bir kısmında da kötü huyluya dönüşme potansiyeli bulunmaktadır. Bu nedenle bir over kistine yaklaşımda o kistin malignite özellikleri taşıyıp taşımadığının belirlenmesidir.

Over kistlerinin kanser bulgusu taşıyıp taşımadığını anlamak için sırasıyla jinekolojik muayene, görüntüleme yöntemleri, tümör belirteçleri ve cerrahi yöntemlerden yararlanırız.

Jinekolojik muayenin sınırlı bir değeri vardır. Görüntüleme yöntemlerinden en yararlı olan ise ultrasonografidir.

Ultrasonografi

Ultrasonografi ile bir kistin boyutlarını, duvar kalınlığını, içinde bölmeler olup olmadığı ve kistin iç yapısı değerlendirilir. Ayrıca Doppler analizleri ile kist duvarında ya da kistin içinde damar oluşumları olup olmadığı değerlendirilir. Bilgisayarlı tomografi ya da Manyetik rezonans (MR) ikinci seçenek olarak bir kistin ya da kitlenin ultrasonografi ile ayrımı net olarak yapılamıyorsa istenmesi gereken tetkiklerdir.

Ultrasonografi ile şüpheli olan kistlerin resimleri aşağıda görülmektedir.

Tümör Belirteçleri

Over kistlerinde tümör belirteçleri de sık olarak istenen tetkiklerdir. Bunlardan en sık isteneni CA 125 denilen bir over yüzey epitel antijeninin varlığıdır. CA 125 yüksekliği özellikle ultrasonografide şüpheli over kisti ya da kitlesi olan kadınlarda önemlidir. Menopozdan sonraki kadınlarda over kisti ile birlikte yüksekliği genç hastalara göre daha anlamlıdır. CA 125 özellikle adet gören çağdaki kadınlarda başka nedenlerle de yükselebilir. Örneğin fonksiyonel over kistleri, pelvik inflamatuvar hastalık, myoma uteri, açıklanamayan infertilite ve endometriozis gibi jinekolojik nedenlerle yükselebilirken, tüberküloz, siroz, hepatit ve pnömoni gibi birçok nedenle de yükselebilir.

CA 125 bir tarama yöntemi olarak kullanılmaz.

Erken evre over kanseri olan hastaların yarısında CA 125 yükselmeyebilir.

Diğer tümör belirteçlerimiz ise hCG, AFP, LDH gibi belirteçlerdir.